Các dấu hiệu viêm khớp mạn tính ở người trẻ thanh thiếu niên

Chúng ta vẫn hay lầm tưởng rằng chỉ người cao tuổi mới bị bệnh viêm khớp nhưng thực tế có rất nhiều người trẻ, đặc biệt là lứa tuổi thanh thiếu niên hoàn toàn có khả năng bị viêm khớp mạn tính. Bài viết sau đây sẽ chỉ ra một số dấu hiệu viêm khớp mạn tính ở người trẻ thanh thiếu niên để mọi người cùng nâng cao cảnh giác và áp dụng phương án điều trị phù hợp.

1. Một số điều cần biết về viêm khớp mạn tính thanh thiếu niên

Dấu hiệu viêm khớp mạn tính ở người trẻ thanh thiếu niên thường bộc lộ vào thời điểm trước tuổi 16, thời gian tiến triển ít nhất là 3 tháng. Bệnh hầu hết không được quan tâm vì mọi người vẫn thường quan niệm rằng chỉ người cao tuổi mới mắc các vấn đề viêm khớp.

Phổ tuổi hay gặp viêm khớp mạn tính thanh thiếu niên nhất là từ 6 – 7 tuổi và 12 – 15 tuổi. Nguyên nhân dẫn tới bệnh này vẫn chưa được khẳng định nhưng có tới 30 – 50% là liên quan tới yếu tố gia đình trong các trường hợp bị bệnh.

Ngay cả người trẻ cũng có nguy cơ bị viêm khớp mạn tính

Viêm khớp mạn tính ở người trẻ thanh thiếu niên rất nguy hiểm. Nếu chẩn đoán và điều trị quá muộn sẽ khiến cho các khớp gặp tổn thương nặng, thậm chí là tàn phế. Do đó, nếu phát hiện các triệu chứng bất thường như khớp bị nóng, sưng đỏ, đau thì cần phải đưa trẻ đến ngay các chuyên khoa khớp để khám.

Nếu dấu hiệu viêm khớp mạn tính ở người trẻ khó phát hiện trên lâm sàng thì có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Phương pháp siêu âm;

• Xét nghiệm dịch khớp bằng cách chọc dò nếu nghi ngờ có nhiễm trùng;

• Chụp X-quang: nhưng không có giá trị nhiều khi bệnh mới ở giai đoạn sớm vì chưa nhận diện được các tổn thương như khuyết ổ khớp, hủy khớp, hẹp khe khớp,…;

• Chụp cộng hưởng từ: chỉ định đối với những ca bị tràn dịch khớp khó xác định (khớp háng);

• Xét nghiệm miễn dịch: để tìm dấu vết kháng thể kháng nhân và yếu tố thấp.

Chẩn đoán loại trừ các bệnh lý khác có biểu hiện tương tự như: nhiễm trùng khớp, thấp khớp cấp, tổn thương khớp do bệnh về máu hoặc bệnh hệ thống,…

2. Cảnh báo các dấu hiệu viêm khớp mạn tính ở người trẻ

Dấu hiệu viêm khớp mạn tính ở người trẻ thanh thiếu niên được biểu hiện dựa trên các thể khác nhau. Có 4 thể chính của viêm khớp mạn tính ở người trẻ đó là:

2.1. Thể bắt đầu cấp có triệu chứng nội tạng

• Biểu hiện ở khớp: các khớp có dấu hiệu sưng nóng, tích nước, phần lớn là các khớp nhỡ như cổ chân, cổ tay, khuỷu và gối, ít gặp ở khớp háng và khớp ngón;

• Biểu hiện toàn thân: thường bộc lộ ở những trẻ trong độ tuổi từ 5 – 7, triệu chứng cấp tính bao gồm sốt cao kéo dài, chán ăn, mệt mỏi, hốc hác, xanh xao, suy nhược cơ thể;

• Biểu hiện ngoài khớp: nhận thấy rõ bên ngoài da hoặc biểu hiện ở nội tạng:

• Xuất hiện ban đỏ các vị trí như lòng bàn tay, các chi, vùng thân. Ban đỏ không gây đau ngứa, nổi hồng trên da và hiện lên nhiều lúc trẻ bị sốt cao và biến mất dần sau một vài giờ;

• Vùng quanh khớp còn bị nổi hạt dưới da, không đau, cứng và sau một thời gian sẽ biến mất;

• Có thể nổi hạch ở bẹn hoặc nách, kích thước to vừa và không cảm thấy đau;

• Viêm màng phổi, viêm ngoài màng tim, viêm màng bụng.

Khi bị viêm khớp mạn tính, thanh thiếu niên sẽ rất dễ mệt mỏi, chán ăn và có các biểu hiện bất thường ở khớp

2.2. Thể đa khớp mạn tính

• Trẻ em nữ từ 8 – 12 tuổi là đối tượng dễ gặp thể này;

• Biểu hiện ở khớp: thường sẽ khởi phát sưng, phù nề, gây đau ở một khớp rồi sau đó lan dần sang những khớp khác nằm đối xứng. Thường gặp nhất là ở cổ tay, cổ chân, khuỷu tay, khớp gối;

• Cần lưu ý các dấu hiệu đặc biệt tại 3 vị trí viêm sau:

• Viêm khớp thái dương hàm kéo dài: hạn chế phát triển hàm dưới khiến bộ phận này thụt ra sau, cằm lẹm;

• Viêm khớp háng: trẻ mất khả năng di chuyển;

• Viêm đốt sống cổ: các đốt sống bị dính lại.

• Biểu hiện nội tạng và toàn thân: trẻ sốt nhẹ kéo dài, mệt mỏi, người gầy sút, mặt trong cánh tay bị nổi hạch.

2.3. Viêm khớp thể cột sống

Thường gặp ở thanh thiếu niên nam trong độ tuổi từ 12 – 16, khởi phát từ viêm khớp chi dưới như khớp cổ chân, khớp gối, khớp háng. Ban đầu viêm khớp biểu hiện ở một bên người, sau đó lan dần ra bên đối xứng và một thời gian sau sẽ ảnh hưởng tới cột sống.

2.4. Thể một hay vài khớp

• Phổ biến ở người trẻ thanh thiếu niên trong lứa tuổi từ 8 – 10;

• Nếu trẻ bị viêm một khớp thì sẽ xuất hiện chủ yếu ở khớp gối  với 70%, viêm khớp cổ chân chiếm 15%, còn lại là các trường hợp hiếm gặp khác;

• Mặc dù viêm khớp gây triệu chứng sưng đau nhưng trẻ vẫn có thể vận động và đi lại được. Vì tổn thương viêm kích thích phần sụn nối tăng trưởng nên phần chi bên có biểu hiện viêm sẽ dài hơn.

3. Điều trị viêm khớp mạn tính ở người trẻ bằng phương pháp gì?

Để điều trị viêm khớp mạn tính ở người trẻ, cụ thể là lứa tuổi thanh thiếu niên cần có sự phối kết hợp của các chuyên gia khoa khớp chỉnh hình, phục hồi chức năng, chuyên khoa nhi và chuyên khoa dinh dưỡng để giúp phục hồi chức năng vận động cũng như cải thiện chất lượng sống cho trẻ.

Dưới đây là các biện pháp điều trị viêm khớp mạn tính:

• Điều trị tại chỗ: tiêm nội khớp bằng Corticosteroid nhằm giảm đau tại chỗ và cải thiện chức năng khớp. Khi bệnh thuyên giảm thì tiếp tục sử dụng các loại thuốc điều trị cơ bản;

• Điều trị thuốc toàn thân: bắt đầu bằng việc dùng thuốc chống viêm không steroid cho trẻ em. Ngoài ra kết hợp với các thuốc điều trị cơ bản và methotrexate. Trong trường hợp trẻ bị viêm khớp trên 6 tháng thì cân nhắc dùng thêm thuốc sulfasalazine. Hiện nay đã ứng dụng phương pháp điều trị sinh học với etanercept đường tiêm nếu trẻ kháng thuốc methotrexate, hoặc cũng có thể dùng kèm với methotrexate để điều trị viêm khớp;

• Điều trị ngoại khoa: thường áp dụng đối với trường hợp bị biến dạng khớp;

• Điều trị tâm lý: để đánh giá tác dụng phụ mà thuốc có thể gây ra, đồng thời kiểm tra xem chức năng vận động khớp đã cải thiện chưa, đánh giá sự phát triển và thay đổi tâm sinh lý do viêm khớp ở trẻ.

Bệnh nhân có thể được điều trị bằng thuốc khi có các dấu hiệu viêm khớp mạn tính ở người trẻ

Những thể viêm khớp thường thường sẽ có tiên lượng tốt hơn so với thể đa khớp. Lý do là vì thể viêm đa khớp sẽ có khả năng cao tiến triển thành dạng viêm khớp dạng thấp thường gặp ở người lớn và thể cột sống.

Nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu viêm khớp mạn tính ở người trẻ, các bậc phụ huynh cần theo dõi những biểu hiện bất thường mà con em mình đang gặp phải, đồng thời cho trẻ đi thăm khám thường xuyên để điều trị kịp thời, tránh phải chịu những biến chứng nghiêm trọng do viêm khớp gây nên.